Beschikbaarheid laatste-lijn reserve antibiotica

Hoewel gemiddeld genomen de resistentieontwikkeling van Gram-negatieve pathogenen in de Nederlandse ziekenhuizen afgelopen jaren redelijk stabiel is gebleven, gebeurt het steeds vaker dat nu en dan een micro-organisme wordt aangetroffen met carbapenemresistentie in combinatie met een groot aantal andere resistentiegenen. In Midden- en Zuid-Europa, als ook in de landen oostelijk hiervan, is dit reeds een veel groter probleem. Dat betekent ook dat na repatriëring vanuit een buitenlands ziekenhuis, en bijvoorbeeld ook bij gerepatrieerde Oekraïense oorlogsgewonden, een grotere kans is op infecties met multiresistente bacteriën (Klebsiella sp., E.coli en Acinetobacter baumannii) en MRSA en VRE.

Dit heeft ertoe geleid dat het in het afgelopen jaar voorkwam dat behandeling van complexe infecties met bepaalde Gram-negatieve bacteriën enkel nog mogelijk was met middelen als ampicilline-sulbactam, cefiderocol (een 5^e generatie cephalosporine), of de combinatie aztreonam plus ceftazidim-avibactam. Met uitzondering van de ceftazidim-avibactam zijn deze antibiotica niet in Nederland verkrijgbaar, terwijl zij wel een geneesmiddelenregistratie bij EMA en/of FDA hebben. In Q2 van dit jaar is de SWAB in overleg met IGJ en CBG, en in samenwerking met de diensten IDP en DVP van het RIVM, gestart met het zoeken naar een oplossing voor dit probleem.

Simultaan werd door SWAB uitgezocht waar in Nederland (Academische ziekenhuizen) de resistentiebepalingen voor deze en een aantal andere reservemiddelen beschikbaar waren. Inmiddels is dit project weer enkele stappen verder en is de Standard operating procedure (SOP) rond om deze middelen geleverd te krijgen in ieder ziekenhuis in Nederland. Deze SOP ziet er, kort samengevat, nu zo uit:

1. Het A-team stelt vast dat er een patiënt is met een infectie met een Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO) waarvoor behandeling noodzakelijk is met een in Nederland moeilijk te verkrijgen reserve-antibioticum (ampicilline-sulbactam, cefiderocol  of aztreonam).
2. De betrokken ziekenhuisapotheker vult via de hiervoor ingerichte SWAB-webpagina het elektronisch formulier in, deze wordt direct naar de afdeling IDP van het RIVM verzonden. Hierna neemt de apotheker telefonisch contact op met de afdeling IDP van het RIVM (24/7).
3. De aanvraag wordt - zodra compleet - direct beoordeeld en na deze screenende controle wordt het middel door het RIVM uitgegeven.
4. Levering vindt plaats aan de ziekenhuisapotheek van het aanvragende ziekenhuis (levertijd maximaal 3 uur). De kosten van de geneesmiddelen worden wel door het ziekenhuis gedragen.
   
   

Op dit moment worden door de dienst DVP de laatste handelingen verricht om de middelen te kunnen uitgeven. We verwachten dat dit systeem op korte termijn in werking kan treden. Wij informeren u hierover via de SWAB nieuwspagina.